19 września 2025
Metafora w psychoterapii
Metafora to jedno z najbardziej naturalnych i jednocześnie skutecznych narzędzi w psychoterapii. Uruchamia procesy psychiczne, wspierając rozumienie siebie, zmianę i rozwój.
Od dzieciństwa jesteśmy zanurzeni w świecie opowieści. Bajki, baśnie i historie nie tylko bawią, lecz także kształtują wyobraźnię, rozwijają zdolność myślenia symbolicznego i uczą rozumienia emocji. W dorosłym życiu metafora działa trochę jak „bajka dla wewnętrznego dziecka”. Prosty, a zarazem głęboki język, który pozwala spojrzeć na siebie z innej perspektywy. Jej siła polega na tym, że omija racjonalne mechanizmy obronne. Łatwiej czasami powiedzieć: „czuję się, jakbym stał na rozdrożu” albo „niosę na plecach ciężki plecak” niż wprost przyznać się do bezradności, lęku czy wyczerpania. Obraz staje się pomostem pomiędzy tym, co trudne do wypowiedzenia, a tym, co można przepracować i zrozumieć.
Metafora tworzy przestrzeń, w której słowa i obrazy, spotykają się z uczuciami, lękami czy pragnieniami. Dzięki temu klient i terapeuta mogą wspólnie eksplorować wewnętrzną rzeczywistość w sposób bezpieczny i twórczy.
Metafora działa tak skutecznie w psychoterapii, ponieważ uruchamia obie półkule mózgu jednocześnie. Lewa półkula odpowiada głównie za analizę, język i porządkowanie doświadczeń. Nadaje metaforze formę słowną i strukturalną. Prawa półkula natomiast otwiera przestrzeń wyobraźni, obrazu i emocji. To ona pozwala poczuć, zobaczyć i przeżyć znaczenie ukryte za słowami.
W momencie, gdy posługujemy się metaforą, mózg pracuje w trybie integracji: logika i analiza spotykają się z intuicją i emocją. Dzięki temu metafora staje się mostem między tym, co da się opisać rozumowo, a tym, co dotychczas pozostawało w milczeniu i obrazie wewnętrznym.
Świat metafor jest bogaty i różnorodny.
Jedną z najczęściej używanych metafor w psychoterapii jest metafora drogi i podróży. Życie postrzegane metaforycznie staje się podróżą, w której obecny jest zarówno ruch, jak i czas:
• „Jestem na zakręcie swojego życia.”
• „Utknąłem w miejscu i nie wiem, jak ruszyć dalej.”
• „Przede mną długa droga, ale widzę już światełko w tunelu.”
Inną jest metafora teatru: życie to scena, a my gramy w nim różne role. Dzięki niej łatwiej zauważyć, jakie maski nosimy, jakie role powtarzamy i w których możemy dokonać zmiany.
Obrazy takie pozwalają określić przeszkody, wyznaczać kierunek działania, rozpoznawać zasoby „co mam w plecaku?”, a także rozmawiać o relacjach „kto idzie obok mnie?”. Każdą z tych metafor można twórczo modyfikować. Dzięki temu otwieramy się nowe sposoby myślenia o sobie i świecie.
Warto pamiętać, że metafora nie zawsze działa od razu. Nadmierne przywiązanie do jednego obrazu może też zawęzić perspektywę, zamiast ją poszerzać. Dlatego zadaniem terapeuty nie jest podawanie gotowych metafor, lecz towarzyszenie klientowi w tworzeniu jego własnych.
Nie tylko w terapii, lecz także w codziennym języku posługujemy się nią spontanicznie:
„noszę to na barkach", "jestem pod ścianą", "czuję się, jakbym płynął pod prąd".
Te obrazy pokazują, że nasz sposób mówienia o świecie jest głęboko symboliczny. Dzięki temu nawet zwykła rozmowa staje się źródłem ważnych informacji o przeżyciach.
W codziennym życiu rzadko zastanawiamy się nad tym, że mówimy językiem metafor. Warto więc uważniej słuchać własnych słów. Metafora jest uniwersalnym językiem człowieka, pierwotnym sposobem w jaki próbujemy opisać to, co trudne do uchwycenia słowami. Nie daje gotowych odpowiedzi, ale otwiera przestrzeń do poszukiwania nowych znaczeń.
Metafora w terapii nie jest celem samym w sobie. Dzięki niej człowiek może dotknąć miejsc w sobie, do których trudno dotrzeć wprost. Obraz staje się początkiem rozmowy, zaproszeniem do odkrywania tego, co ukryte. A gdy uda się nazwać własne przeżycia, pojawia się przestrzeń na zmianę. W psychoterapii bywa kluczem do wewnętrznego świata, a w życiu codziennym sposobem na zobaczeniu siebie w przestrzeni. Czasem wystarczy jedno zdanie, jeden obraz, by zobaczyć swoją historię inaczej i odważyć się postawić krok w nową stronę.
A website created in the WebWave website builder.
kontakt@myslimypsychoterapia.pl
+48 692 924 239
MYŚLI_MY PSYCHOTERAPIA
NIP: 787-143-53-25
Nr konta do płatności: 95 1140 2004 0000 3002 6996 2457
Wieniawskiego 5 / 9 / 324
Poznań, 61-712